Το γκρέιπ – φρουτ θεωρείται ένα υποτροπικό φρούτο γνωστό για την πικρή του γεύση. Όταν πρωτο-ανακαλύφθηκε ονομάστηκε το “απαγορευμένο φρούτο”. Το ύψος του δέντρου φτάνει συνήθως τα 5-6 μέτρα, αν και μπορεί να φτάσει και τα 13-15 μέτρα.
Ιστορία
Ένας πρόγονος του γκρέιπ – φρουτ είναι το Τζαμαϊκανό γλυκό πορτοκάλι (Citrus sinensis). Άλλος πρόγονος είναι το Ινδονησιακό pomelo (C. maxima).
Σύμφωνα με μία από τις ιστορίες προέλευσης, σπόροι το pomelo έφτασαν στην Τζαμάικα από τον καπετάνιο Shaddock, ο οποίος φύτεψε και τα πρώτα φρούτα. Κατά πάσα πιθανότητα όμως, μάλλον είναι φυσικά προερχόμενο υβρίδιο. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά ως “απαγορευμένο φρούτο” από τον αιδεσιμότατο Griffith Hughes, o οποίος περιέγραφε δείγματα των Barbados στο βιβλίο “The natural history of Barbados”. Σήμερα θεωρείται ως ένα από τα 7 θαύματα των Barbados. Το φρούτο μεταφέρθηκε στην Φλόριντα από τον κόμη Odet Phillipe το 1823. Διάφορες διασταυρώσεις έχουν δημιουργήσει το tangelo, το minneola tangelo και το oroblanco. Το γκρέιπ – φρουτ μέχρι και τον 19ο αιώνα ονομαζόταν Shaddock ή Shattuck. Το σημερινό του όνομα σχετίζεται με τον τρόπο που εμφανίζεται ο καρπός στο δέντρο, δίνοντας την εντύπωση σταφυλιού. Στα αγγλικά το σταφύλι ονομάζεται γκρέιπ. Από βοτανικής πλευράς δεν είχε διακριθεί από το pomelo μέχρι το 1837, όπου πήρε το όνομα Citrus paradise από τον James Macfadyen.
Ποικιλίες
Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες ανάλογα με το χρώμα. Οι πιο γνωστές ποικιλίες είναι η κόκκινη, η λευκή και η ροζ οι οποίες
καθορίζονται από τον εσωτερικό χρωματισμό του φρούτου. Η ποικιλία των γεύσεων κυμαίνεται από αρκετά όξινο και κάπως
πικρό μέχρι γλυκό και στυφό.
Θρεπτική αξία
Στον πίνακα 1 παρουσιάζεται η θρεπτική αξία 230γρ. ροζ και κόκκινου χυμού γκρέιπ – φρουτ. Όπως φαίνεται στον πίνακα 1
το γκρέιπ – φρουτ είναι πλούσιο σε βιταμίνη C. Στην πορεία περιέχει ικανοποιητική ποσότητα σε βιταμίνη Α αλλά και λυκοπένιο. Στο λευκό γκρέιπ – φρουτ η βιταμίνη Α βρίσκεται σε αρκετά μικρότερη ποσότητα και αυτό είναι μία από τις βασικότερες διαφορές των ποικιλιών. Το γκρέιπ – φρούτ περιέχει επίσης αιθέρια έλαια με πιο γνωστό την λιμονίνη, αλλά και φλαβονοειδή όπως η ναρινγκίνη στα οποία οφείλεται και η ελαφριά πικρή γεύση του. Όπως φαίνεται επίσης είναι αρκετά χαμηλό σε θερμίδες.
Γκρέιπ – φρουτ και υγεία
Παχυσαρκία
Αρκετός κόσμος νομίζει ότι το γκρέιπ – φρουτ αποτελεί μία από τις μαγικές τροφές που βοηθούν στο αδυνάτισμα. Προς απογοήτευση, πρέπει να ενημερώσω ότι τα δεδομένα δεν είναι αρκετά και ότι σε μία τελευταία κλινική μελέτη όπου δόθηκε στους μετέχοντες χυμός γκρέιπ – φρουτ καθημερινά, σε κάθε γεύμα για 6 εβδομάδας, τα αποτελέσματα δεν βρήκαν διαφορά στο συνολικό βάρος (Dow, et al, 2012).
Όσες μελέτες βρήκαν κάποιο αποτέλεσμα έγινε πάλι με αυξημένη κατανάλωση χυμού γκρέιπ – φρουτ περίπου 3 φορές την ημέρα. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι το συγκεκριμένο φρούτο δεν αποτελεί το μαγικό ραβδάκι και ότι αν δεν τροποποιήσουμε την διατροφή μας και τον τρόπο ζωής μας, αποτέλεσμα δεν θα δούμε. Επίσης θα πρέπει να ξανασκεφτούμε την όποια υπερκατανάλωση όταν δούμε παρακάτω τις αλληλεπιδράσεις του με διάφορα φάρμακα.
Λιπιδαιμικό προφίλ
Σε διάφορες έρευνες κυρίως σε ζώα φαίνεται ότι μπορεί να μειώσει τα επίπεδα των λιπιδίων λόγω της περιεκτικότητάς του σε πηκτίνη, αν και κλινικές έρευνες σε ανθρώπους δεν έχουν δείξει κάτι το ιδιαίτερο. Και σε αυτήν την περίπτωση όμως, αν δούμε τις αλληλεπιδράσεις του γκρέιπ – φρουτ με διάφορα φάρμακα που αφορούν καρδιααγγειακές παθήσεις θα συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να είμαστε αρκετά προσεκτικοί στην κατανάλωσή του.
Καρκίνος
Σε άλλες έρευνες υποστηρίζεται ότι λόγω της περιεκτικότητας σε ναρινγκίνη, λιμονίνη, λυκοπένιο, μπορεί να συμβάλλει στην προστασία από καρκίνο του προστάστη ή του παχέως εντέρου. Και αυτές οι έρευνες είναι σε πρώιμο στάδιο. Είναι πολύ λογικό, ότι ως φρούτο πλούσιο σε αντιοξειδωτικά θα πρέπει να βοηθά σε τέτοιου είδους παθήσεις όπως και άλλα παρόμοια φρούτα.
Αλληλεπιδράσεις γκρέιπ – φρουτ με φάρμακα
Η αλληλεπίδραση του γκρέιπ – φρούτ με διάφορα φάρμακα αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1989. Οι μηχανισμοί μέσω των οποίων ενεργεί αφορούν κυρίως την παρεμπόδιση ενζύμων και πρωτεϊνών του εντέρου κι όχι τόσο του συκωτιού. Από τα πιο γνωστά ένζυμα είναι του κυτοχρώματος P450 και πιο συγκεκριμένα του ισοενζύμου CYP3A4.
Μία από τις διεργασίες της συγκεκριμένης κατηγορίας ενζύμων είναι η οξείδωση των φαρμάκων και έχει την έδρα της σε κύτταρα του συκωτιού και του λεπτού εντέρου.
Φαίνεται ότι το γκρέιπ – φρούτ αναστέλλει την δράση του, με αποτέλεσμα την τροποποίηση του μεταβολισμού του φαρμάκου και την παρουσία παρενεργειών. Η ουσία του φρούτου που δείχνει να το προκαλεί είναι η φουροκουμαρίνη ή φουρανοκουμαρίνη.
Άλλος μηχανισμός που έχει προταθεί είναι η αναστολή του συστήματος της P-γλυκοπρωτεΐνης. Οι ερευνητές ακόμα δεν έχουν καταλήξει σε ολοκληρωμένα αποτελέσματα. Τελευταίος μηχανισμός που έχει προταθεί η αναστολή του συστήματος των πολυπεπτιδικών μεταφορέων οργανικών συστημάτων ανιόντων(OATPs). Πιθανόν με αυτόν τον μηχανισμό να μειώνεται η βιοδιαθεσιμότητα κάποιων φαρμάκων που λαμβάνονται μαζί με γκρέιπ – φρουτ. Πρέπει να αναφερθεί ότι σε διάφορες έρευνες ο βαθμός επίδρασης του γκρέιπ – φρούτ στον μεταβολισμό των φαρμάκων σχετίζεται και με τον βαθμό κατανάλωσής του.
Κατηγορίες φαρμάκων που δείχνουν να επηρεάζονται από την κατανάλωση γκρέιπ – φρουτ
Στον πίνακα 2 αναγράφονται μερικά από τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με το γκρέιπ – φρουτ βάση του συγκεντρωτικού πίνακα που βρίσκεται στον άρθρο των Seden et al (2010). Αυτά είναι μερικά από τα φάρμακα. Φαίνεται ότι υπάρχει αλληλεπίδραση με αντικαρκινικά φάρμακα, ανοσοκατασταλτικά, φάρμακα του πεπτικού συστήματος και κυρίως τα άτομα που βρίσκονται σε θεραπεία καρδιαγγειακής πάθησης όπως οι στατίνες και τα αντι – υπερτασικά πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικοί.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Το γκρέιπ – φρουτ σε φυσιολογικά επίπεδα κατανάλωσης είναι ένα απόλυτα θρεπτικό φρούτο που ενισχύει σε βιταμίνη C και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες. Όταν είμαστε σε κάποια φαρμακευτική αγωγή καλό είναι να ρωτάμε τον γιατρό αν μπορούμε να το καταναλώσουμε. Αλήθεια είναι ότι είναι πρόσφατο και δεν υπάρχει πλήρης ενημέρωση. Αν δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει αλληλεπίδραση του φαρμάκου που παίρνουμε με το γκρέιπ – φρουτ τοτε πρέπει να αποφύγουμε την κατανάλωσή του, όπως επίσης και τα όποια σκευάσματα το περιέχουν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Dow CA, Going SB, Chow HH, Patil BS, Thomson CA. (2012) The effects of daily consumption of grapefruit on body weight, lipids, and blood pressure in healthy, overweight adults. Metabolism.;61(7):1026-35.
2. Grapefruit in: http://en.wikipedia.org/wiki/Grapefruit.
3. Grapefruit in: http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=foodspice&dbid=25 4. Seden K et al (2010) Grape – fruit interactions, Drugs 2010; 70 (18): 2373-2407.
